Stipendiumproza

Het moet een heerlijk gevoel zijn. Een jury selecteert jou als een literair talent en geeft je een mooi bedrag, waarmee je tijd kunt vrijmaken om te doen wat je het liefste doet: schrijven. Als je werk af is, wordt het ook nog professioneel uitgegeven. Zo ging het met Ralph Aarnout en Rosa Timmer. Ze wonnen in 2009 een Hendrik de Vriesstipendium en hun werk is nu gepubliceerd in twee mooi vormgegeven boeken. Erg veel redenen om beide novellen met blijdschap te begroeten, zijn er echter niet. Ralph Aarnout heeft duidelijk zijn best gedaan, maar erg geïnspireerd was hij bij het schrijven van Werk in opdracht niet. Voor Rosa Timmer, die tot nu toe alleen columns publiceerde, is het schrijven van langer proza, zo blijkt uit haar boek Vrije ruimte, meerdere bruggen te ver geweest.

Ralph Aarnout heeft als onderwerp voor zijn verhaal Werk in opdracht hetzelfde uitgangspunt gekozen waarin hij als winnaar van een stipendium ook verkeerde. Na uiterst lovende woorden van de wethouder van cultuur keert de dichter Eduard Groen terug naar zijn huis om een dichtbundel te schrijven. Welgemoed zet hij alles in zijn leven opzij om te dichten. Hij wil de belofte die de jury in hem zag waarmaken. Zoals valt te voorzien, loopt hij na de eerste dagen vol enthousiasme vast. Toch zet hij door, sluit zich af voor zijn vrienden en hoopt op inspiratie. Zijn leven wordt een puinhoop en hij heeft alleen nog wezenlijk contact met een hond, die hij toevallig op straat treft. Uiteindelijk doorbreekt hij de impasse waarin hij terecht is gekomen en reist hij een vriendin achterna voor een welverdiende vakantie. Aarnout schrijft goed, hij heeft een mooie stijl. Zijn toon is nogal afstandelijk en het verhaal wordt met een zekere plichtmatigheid afgewikkeld. Ondanks een aantal treffende observaties lijkt het er vaak op dat het verhaal ook de auteur niet echt boeit. Zoals natuurlijk wel weer past bij werk in opdracht.

Vrije ruimte van Rosa Timmer leest als een ouderwetse parabel. Lea, een jonge studente uit de provincie, wil bovenal carrière maken binnen de studentenvereniging Albras. Haar grote droom is om lid te worden van de almanakcommissie. Intussen verwaarloost ze haar studie, waardoor ze te weinig studiepunten haalt en de universiteit moet verlaten. Exit Lea en haar dromen. Studenten die lid willen worden van een vereniging als Albras zijn gewaarschuwd: denk aan je studiepunten als je staat te feesten in de sociëteit. Het is moeilijk Lea serieus te nemen. Rosa Timmer beschrijft haar oververhitte gedachten en ambities in een razend tempo, waarbij alle momenten die mogelijk enig reliëf aan de hoofdpersoon zouden kunnen geven, snel overgeslagen worden. Timmer lijkt er op te vertrouwen dat de opeenstapeling van incidenten en de vele twitterberichten het verhaal automatisch interessant maken. Ze hanteert het ene moment een snelle moderne schrijfstijl (‘Oh ja, foto’s maken. Flits, flits. Hmm, toch een beetje overbelicht’), die veelvuldig botst met droge, brave passages als : ‘Lea staat op en loopt voorovergebogen naar boven. Elke stap kost immens veel kracht.’ Humor of zelfreflectie ontbreken geheel, waardoor de hoofdpersoon een karikatuur wordt, zonder dat de auteur dit in de gaten lijkt te hebben.

Beide auteurs hebben een stipendium ontvangen van € 6.000,-. Hiervoor hebben ze samen 92 bladzijden tekst geleverd. Per bladzijde is dit € 125,- . Nu maar hopen dat ze, nadat ze hun werk in opdracht hadden ingeleverd, snel een fijne lange vakantie hebben geboekt.

Doeke Sijens

Ralph Aarnout – Werk in opdracht en Rosa Timmer – Vrije ruimte Hendrik de Vries-reeks, Passage, Groningen € 14,50 per boek.