Op 75-jarige leeftijd is in Broekland kinderboekenschrijver en oud-boekhandelaar Arno Guldemond overleden. Voor het grote publiek een onbekende man, maar voor mij iemand die op de juiste tijd op de juiste plaats kwam, want samen met zijn vrouw Marije begon hij in 1979 een boekwinkel in Raalte en dat was net de tijd dat ik begon te lezen en de overstap maakte van goedkope oorlog- en horrorstrips naar Willem Frederik Hermans. Arno Guldemond was acteur en las soms voor bij de AVRO-radio, maar hij bracht een de vrijheid en openheid van het westen mee naar Raalte.

Wie nu in Raalte op zoek gaat naar een boekwinkel treft één Bruna en een andere winkel waar ongeveer een tiende van de Bruna ook te vinden is. Dat is het dan voor een dorp van 30.000 inwoners. Toen Guldemond naar Raalte kwam was de situatie niet veel beter. Je had twee kantoorboekhandels waarbij het boekaanbod er een beetje bij gedaan werd. Arno en Marije Guldemond waren echte lezers, liefhebbers van boeken en er kwamen romans, dichtbundels in het dorp die er nog nooit waren geweest. Ik heb mede dankzij die boekhandel leren lezen.

Behalve dat ze literatuur brachten naar Raalte, brachten ze ook schrijvers naar Raalte. Bernlef, Kristien Hemmerechts, Inez van Dullemen, Willem Brakman, H.C. ten Berge, Nelleke Noordervliet, Tessa de Loo, Joost Zwagerman, Leon de Winter etc. etc.

Niet altijd verliep een avond heel geslaagd:

Eerlijk gezegd ook een enkele saaie avond, met bv. Dirk Ayelt Kooiman die na de pauze om negen uur zei: ‘U kunt mij nu vragen stellen.’ Op de stilte die viel reageerde hij met: ‘Dit was het dan. Goedenavond.’

Om kwart over negen stond iedereen verbouwereerd weer buiten.

In Enerverende Episodes uit een Winkel Vol Verhalen (slot) uit een reeks klein boekjes met anekdotes over de boekhandel herinnert Guldemond zich bij het min of meer gedwongen afscheid van de boekhandel, nadat hij getroffen was door een herseninfarct, nog een andere rampzalige avond.

Eén afschuwelijke avond!

Te gast was Habakuk II de Balker, alias de dichter H.H. ter Balkt.

Een zware, sombere man die om precies acht uur achter de tafel schoof, dreigend de zaal monsterde en op kille toon sprak: ‘Mijn eerste gedicht heet…’ Vervolgens smeet hij met donderend geweld het ene na het andere gedicht tussen het publiek.

‘Mijn volgende gedicht heet…’

Als verstijfd zaten de bijna veertig poëzieliefhebbers op hun stoel. Nog nooit verliep een pauze in zo’n gespannen stilte en nog nooit was het publiek na afloop zó snel verdwenen.

H.H. ter Balkt keek hen onbewogen na.

Vervolgens pakte hij het van water druipende leescaféboeket, schudde je de hand en sprak: ‘Ik vond het een boeiende avond. Jammer dat niemand iets te vragen had.’

Met Guldemond kwam niet alleen de westerse cultuur naar Raalte, hij liet de plaatselijke cultuur ook leven. Schrijvers in de streektaal, schrijvers uit de streek bracht hij in de Salland-serie, eigen uitgaven waarin onder meer Broos Seemann en Louis van Raay publiceerden, uitgaven met dialectwoorden in het Sallands, met sagen en legenden uit de buurt. Maar misschien houd ik nog wel het meest van de kleine, anekdotische verhaaltjes vol milde humor en mededogen die hij zelf schreef. Ik hoop dat de familie mij vergeeft dat ik er twee zonder toestemming plaats.

ariane van meert

madame bovary

Het is niet altijd duidelijk wat er verdwijnt als iemand overlijdt. Als je nu naar goede boeken op zoek gaat in Raalte is het aanwijsbaar wat en wie ontbreekt, is het duidelijk waarom er geen schrijvers en dichters meer komen, is het duidelijk waarom de literatuur verdwenen is. Eén man kan een verschil uitmaken.