Moeder en zoon

‘Dit is het moment waarop een CliniClown in geruite pofbroek en met een zonnebloem in zijn haar gestoken de kamer moet komen binnenrennen om gierend van de lach met zijn rood geschilderde mond te zeggen dat dit toch wel de grap van de dag is. De deur blijft potdicht.’ Clarissa heeft net van de kinderoncoloog te horen gekregen dat haar zoontje Joris kanker heeft. Het lijkt me de grootste vrees van ouders om die mededeling te krijgen en dan weer door te moeten gaan met je leven.

In Het lam van Jannie Regnerus pijnlijk precies wat er gebeurt als de diagnose kanker gesteld wordt voor je kind. Of er een autobiografische grondslag is voor dit kleine boekje is onduidelijk, maar Regnerus beschrijft zo precies de verschillende stadia van het ziekteproces, dat je af en toe het boek weg wilt leggen omdat de inhoud je te na komt.

Door korte hoofdstukjes van een paar bladzijden krijgt Het lam veel vaart. Naast licht absurde gebeurtenissen, er gaan nogal wat dieren dood, al dan niet uit de lucht vallend, zit er een kunsthistorische verwijzing in naar het schilderij ‘Het lam Gods’ van Van Eyck dat in Gent hangt. Het boek begint op vakantie in Tunis waar Joris een dood lam op een plein vindt. Van een concreet gegeven naar een symbool voor de lijdende Christus. Die symboliek zit ook in de rest van de hoofdstukken verweven. ‘Joris ontwaakt iedere dag in een aureool van gouden haren op zijn kussensloop.’ Als de jongen zich verzet tegen het gif van de chemokuur dat hem beter moet maken en toch moet toegeven, staat er een piëta in woorden: ‘pas dan breekt zijn verzet en hangt hij moegestreden in haar armen.’

Maar Regnerus is toch het sterkst als ze de vele gevoelens van de moeder weet te vangen. Onmacht, angst, liefde, hoop en woede komen aan de orde. Maar ook afgunst. Dat blijkt duidelijk als er ook nog een bijna honderdjarige in de familie is die toevallig ook Joris heet. Waarom moet hij maar doorleven in het verpleegtehuis tussen de dementen, terwijl haar zoon die net begint met lezen zo ziek is? ‘Hier zitten de valsspelers van de stoelendans bijeen, met hun magere oudemensenbillen houden ze de stoelen bezet terwijl de muziek al lang weer speelt.’ Het zijn dit soort metaforen die van ‘Het lam’ een literair boek maken, waardoor het ver uitstijgt boven louter een verslag van een ziekte.

Coen Peppelenbos

Jannie Regnerus – Het lam. Atlas Contact, Amsterdam. 144 blz. € 19,95.

Deze recensie verscheen eerder in de Leeuwarder Courant, 4 oktober 2013.