Geslaagde roadtrip

De Zwolse punkband Schmucks44, waar VPRO-icoon Fons Dellen in de jaren tachtig in excelleerde, is zo legendarisch dat er op het net nauwelijks iets over te vinden is. Zeg maar niets. Het vuur was kennelijk razendsnel opgebrand. Zoals het hoorde in de tijd van no future. Dellen heeft van de bandleden in zijn romandebuut Echte vrienden dankbaar personages gemaakt. Bonno, een beer van een vent, heeft dertig jaar later een bouwbedrijf dat in de problemen zit, radio- en tv-redacteur Tom Derckx – het alter ego van Dellen zelf – is door een van de bonzen uit Hilversum op non-actief gesteld, bassiste Marva is ooit als eerste uit de band gestapt en leeft ergens in Parijs in freelancers-armoe en benjamin Richard zit in Duitsland in de bak.

Met een hulpkreet van zijn kant komt deze roman op gang. Om eigenlijk pas op de laatste pagina uitgeraasd te zijn. Bandjesromantiek, een vakkundig uitgewerkt thriller-element en een zeer vlotte pen, maken dit boek tot een geslaagde roadtrip. Die overigens tegen het eind wel erg van de grote-stappen-snel-thuis is, maar ergens past dit ook bij de draaikolk waarin de personages terecht zijn gekomen.

Richard is op doorreis naar Zwitserland namelijk gepakt met cocaïne in zijn bagage. Zijn verweer – de koffer zou door iemand anders op zijn naam zijn ingecheckt – is net iets te gladjes voor een Hollandse verdachte. Vier jaar cel. Zijn broer Rick, een na een door hem in beschonken staat veroorzaakt dodelijk ongeluk afgegleden BN’er, meldt hem dat hij terminaal ziek is en dat diens vakantiehuis op de nominatie staat om gesloopt te worden door een projectontwikkelaar. Rick heeft er een slordige driekwart miljoen cash verstopt. Overgehouden aan een drugsdeal waarover hij tegen Richard had gezegd dat die mislukt was. Überhaupt de reden van het reisje van Richard. Tja, in de bak, juist op het moment dat je zelf handelingsonbekwaam bent, komt de shit pas echt goed op je af.

Richard besluit Tom en Bonno in te schakelen om voor elk een halve ton het geld in veiligheid te brengen. Hij heeft namelijk sinds kort contact met zijn dochter Ella. Iemand van wier bestaan hij eigenlijk niet op de hoogte was en die hij een kontje wil geven door haar een deel van het geld te schenken. a29e90b8de517fb6617a6a33c9864581

Simpel, zou je denken. Even naar de bossen in Limburg, in de kruipruimte de pakjes geld verzamelen en wegwezen. Maar Richards celgenoot Kraut krijgt lucht van de zaak, althans van de afgelegen plek. Zijn vrouw Beate – een ex-hoer die om begrijpelijke redenen de priester in de gevangenis in de tang heeft – besluit er een flitslab voor het vervaardigen van xtc in te vestigen. Iets, waar zoals later blijkt, de zoon van Marva weer mee te maken heeft. Echte vrienden is een vat vol verwikkelingen. Te veel van het goede? Eigenlijk niet, en dat is te danken aan de kunde van Dellen. Hij laat om en om de personages aan het woord.

Het multiperspectief is een gewaagde constructievorm – veelal in gebruik bij debutanten – die een boek heel makkelijk uiteen kan laten vallen. Dellen houdt het goed leesbaar en overzichtelijk. Echte vrienden heeft een goede spanningsboog. De roman geeft daarnaast een goed beeld van de jaren tachtig van de vorige eeuw, en dan met name van de (Nederlandse) punkscene. En passant deelt Dellen, een afscheidscadeautje zullen we maar zeggen, een mooie sneer uit naar de kijkcijferbonzen in Hilversum. Alles draait om het geld. Zelfs echte (jeugd)vrienden belazeren elkaar, denken allereerst aan hun eigen hachje zodra de stront tegen de ventilator knalt. Echte vrienden herbergt ook een hunkering naar minder gecompliceerde tijden. Vier jongeren die gewoonweg samen op een podium staan, die de vaak schamele gages meteen omzetten in drank en drugs, die nog van dag tot dag kunnen leven.

Guus Bauer

Fons Dellen – Echte vrienden. De Geus, Breda. 224 blz. € 17,95.