Boekbegrafenis

Onlangs overhandigde schrijver David Mitchell zijn nieuwste manuscript op een vreemde plek: een bos in Noorwegen. Waarschijnlijk zult u het boek nooit lezen, want het zal pas verschijnen in 2114. Mitchell doet mee aan het Future Library project van de Schotse kunstenares Katie Paterson die een bos van duizend bomen heeft laten aanplanten voor de papierproductie van de boeken die de komende jaren ongezien en ongelezen zullen verdwijnen om pas over een eeuw uitgebracht te worden. Margaret Atwood was de eerste schrijfster die een manuscript prijsgaf aan de toekomst.

Margaret Atwood – the first writer for Future Library from Katie Paterson on Vimeo.

Het idee is mooi, maar misschien is de uitvoering weerbarstiger. Stel je voor dat dit idee honderd jaar geleden was bedacht en dat we nu in blijde afwachting de dozen openmaken van een eeuw geleden. Als daar A Portrait of the Artist as a Young Man van James Joyce in zit dan zal je niemand horen klagen, maar als je Liefdeleven van Marcellus Emants uit de doos haalt, moet je toch even slikken. Niets ten nadele van de oude meester, de roman werd voor het laatst herdrukt in 1998, maar een rol in het literaire debat speelt het boek niet echt meer. Wie een boek schrijft doet mee in het aan de eigen tijd gebonden debat over literatuur. Over honderd jaar spelen totaal andere vormkwesties een rol dan nu. Wellicht worden dan de verzamelde tweets van Jan Roos een hoogtepunt in de Nederlandse literatuur genoemd.

David Mitchell – Future Library 2016 from Katie Paterson on Vimeo.

Voor David Mitchell was het schrijven van het boek dat decennialang wordt weggeborgen (we mogen alleen de titel weten: From Me Flows What You Call Time) een bevrijding, zei hij in The Guardian. Normaal zat hij eindeloos aan een boek te schaven en nu durfde hij het manuscript eerder uit handen te geven. In 1911 dacht Louis Couperus overigens dat de roman geen toekomst meer had. ‘Er zullen geen romans meer worden geschreven, omdat er geen romans meer zullen gelezen worden […]. Zoo voorspel ik het u; denk nog maar eens over een eeuw aan mij!’ Helaas, Couperus, je boeken worden ook in de eenentwintigste eeuw herdrukt. Het idee van Future Library project geeft vooral de hoop weer van schrijvers: over een eeuw bestaan er nog steeds lezers.

Coen Peppelenbos

Deze column verscheen eerder in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 11 juni 2016.