Spooktijd

Nir Baram reisde een jaar lang door de bezette gebieden. Op de Westelijke Jordaanoever, de Gazastrook, in Jeruzalem, Ramalla, Balata en Bethlehem ontmoet hij kolonisten, militairen, burgers. Met hen praat hij in de hoop om een beter waarheidsgetrouwer beeld van het conflict te krijgen.

Door zijn ingehouden stijl is Baram de ideale gids in een gebied waarin alles is gepolitiseerd. Hij probeert, met succes, een positie tussen de partijen in te nemen en zo objectief mogelijk te beschrijven hoe het dagelijks leven daar echt is. Dat levert vaak een zeer verontrustend beeld op van mensen die eigenlijk allemaal altijd gelijk hebben.

De waarheid is dat er altijd een grote kloof heeft bestaan tussen de wereld zoals de Palestijnen hem zien en de wereld zoals de Israëli’s hem zien. [….] het lijkt erop dat élke gebeurtenis, elke dood, elk incident, een Palestijnse versie en een Israëlische versie kent.

Hoewel Baram een indrukwekkende verscheidenheid aan standpunten presenteert en zijn stukken hartverscheurend zijn (vooral het stuk over wijken die door de muur in Jeruzalem afgesloten zijn van de rest van de stad), ontbreekt in deze bundel een uitgebreidere context en historische achtergrond. Nu lezen we een serie voorbeelden die natuurlijk wel reliëf geven aan het overbekende en incomplete verhaal, maar blijft het toch wat oppervlakkig. Dat er Palestijnen en Joden zijn die er zus of zo over denken; dat er wijken zijn waar mensen toch vreedzaam met elkaar leven; en dat er juist daar waar je het in het geheel niet verwacht helemaal geen begrip is voor de andere kant van het verhaal, je gelooft het na een aantal hoofdstukken allemaal wel.

Daarom is met name het nawoord van Baram echt boeiend. Hier gaat hij toch nog expliciet in op de redenen voor het wederzijdse onbegrip.

Al vele jaren zien we de tijd van bezetting en onderdrukking, totdat een oplossing geïmplementeerd wordt, als een spooktijd waar we doorheen moeten, als een soort gang, totdat er twee landen zijn. We wilden geloven dat deze tijd niets zegt over de mensen die we echt zijn, niets zegt over ons karakter, niet het portret is van de Israëlische samenleving, van onze moraal, van ons leger, maar die spooktijd duurt al vijftig jaar, een halve eeuw,het grootste deel van de tijd dat Israël bestaat en we moeten erkennen: het gezicht van de bezetting is het gezicht van onze samenleving […]

Rieuwert Krol

Nir Baram – Een land zonder grenzen. Een Israëlische schrijver reist door de bezette gebieden.Vertaald door Sylvie Hoyinck. Bezige Bij, Amsterdam. 270 blz. € 19,99.