Jongens-eenzaamheid en mannen-eenzaamheid

In het echt kon Dante Aristoteles nooit ontmoeten, in de wereld van Benjamin Alire Sáenz, kan het wel degelijk. In Aristoteles & Dante ontdekken de geheimen van het universum laat hij de twee pubers samenkomen en creëert hij een bijzonder en bij vlagen shockerend verhaal.

Het verhaal van Dante en Ari wordt uiterst gedetailleerd beschreven door de ogen van de jonge Ari. Hij heeft twee oudere zussen en een elf jaar oudere broer die in de gevangenis zit. Zijn vader is een (waarschijnlijk) getraumatiseerde ex-soldaat en zijn moeder is lerares. Ari voelt zich eenzaam en lijkt bij vlagen alleen op de wereld. Met zijn broer en zussen heeft hij geen contact, met zijn vader praten kan hij niet. Louter de gesprekken met zijn moeder voldoen niet; hij mist iets. Dit verandert wanneer hij op een zomerdag Dante bij het zwembad ontmoet. Dante leert Ari zwemmen en vervolgens trekken ze steeds meer met elkaar op.

Samen ontdekken Ari en Dante de geheimen van de wereld waarin je volwassen moet worden. Ari ontmoet de ouders van Dante en ziet de liefde van de volwassenen die hij niet op die manier gekend heeft. Tegelijkertijd wordt hij steeds nieuwsgieriger naar zijn eigen familie. Waarom zit zijn broer precies in de gevangenis? Wat heeft zijn vader allemaal meegemaakt? De belangrijkste vragen voor beide jongens hebben echter met henzelf te maken: wie zijn zij? Hoe worden ze volwassen?

Hoewel het boek op het eerste gezicht clichématigheden bevat (de ouders van Dante lijken veel zorgzamer en liefdevoller dan die van Ari) en niets nieuws vertelt, raakt het verhaal de lezer direct. Vrijwel ongemerkt kom je al snel heel dicht bij Dante en Ari en voel je met de jongens mee. De vragen die zij over de wereld hebben, (‘En hoe kon het dat sommige jongens tranen hadden en andere niet?’) maakt de jongens kwetsbaar en levensecht. De gesprekken die ze samen hebben zijn aandoenlijk en zorgen voor sympathie: ze zijn jongens, maar zijn moeten volwassen worden in een wereld waarin ze kind willen blijven.

Het verhaal over de vriendschap tussen Dante en Ari, met de daarbij horende sociale vraagstukken is niet vernieuwend en misschien ook niet zo interessant. De wijze waarop Alire Sáenz echter de eenzaamheid onder jongeren bespreekbaar maakt en de lezer de strijd van puber naar volwassenheid laat ervaren is knap gedaan. De gedachtegangen van de jongens – wanneer krijgen we de wereld in onze macht? – zijn herkenbaar: ‘Konden Dante en ik maar altijd in het jongensuniversum blijven, dacht ik. Wat moesten we in het mannenuniversum doen?’ Daarbij schuwt de auteur een vleugje humor hier en daar niet; het geeft nét het beetje extra aan het sterke verhaal.

Bijzonder goed uitgevoerd zijn de typeringen van Ari en Dante. Beide heren hebben in hun karakter eigenschappen van hun voorvaderen Dante en Aristoteles meegekregen; Dante schrijft en schildert graag, Ari filosofeert over het leven en zijn toekomst. Hoewel de jongeren zo verschillend zijn, zijn ze ook hetzelfde; het symboliseert de verbondenheid. Schrijnend is dan ook dat ze zich niet kunnen vinden in de maatschappij. Langzaam maar zeker neemt Alire Sáenz de lezer mee naar de harde werkelijkheid van nu. Hij confronteert, emotioneert en verrast. Hoe kan het dat de jongens van wie we zijn gaan houden niet geaccepteerd kunnen worden? Hoe kunnen zíj nou niet normaal gevonden worden? Aristoteles & Dante ontdekken de geheimen van het universum blijkt het boek van de onbeschreven strijd van een puberende jongen.

Marloes Otten

Benjamin Alire Sáenz – Aristoteles & Dante ontdekken de geheimen van het universum. Vertaald door Aimée Warmerdam. Blossom Books, Utrecht. 352 blz. € 18,99.