Wederopstanding van de doden

Een boek dat zich afspeelt in een fantasiewereld waarin de doden tot leven worden gewekt roept wellicht direct enige scepsis op bij veel lezers, maar omdat we die vrije Paasdagen – waarop tweeduizend jaar geleden ook iemand wonderbaarlijk uit de dood is herrezen – als volstrekt normaal beschouwen, vind ik het wel toepasselijk een boek hierover te bespreken. Populaire fantasy wordt sowieso al snel in het verdomhoekje gestopt door de literaire critici, terwijl er tussen de vele pulp af en toe schitterende werken verschijnen.

In Reign of the Fallen, de tweede roman van de Amerikaanse Sarah Glenn Marsh, betreden we een wereld die op het eerste oog niet veel verschilt van de middeleeuwse beschavingen in West-Europa. Het rijk Karthia biedt echter een thuis aan allerhande magiërs die over een bovennatuurlijke gave beschikken, waarmee ze bijvoorbeeld het weer kunnen controleren. Centraal staan de zogenaamde necromancers, wiens gave hun de unieke mogelijkheid biedt om naar de Deadlands af te reizen, alwaar de zielen van de recent overledenen ronddwalen. De necromancers kunnen hen op verzoek terugbrengen naar de wereld van de levenden, al staat daar natuurlijk wel iets tegenover: de doden dienen voortaan gesluierd door het leven te gaan. Tonen zij hun afgestorven lichaam aan de levenden, dan veranderen ze onmiddellijk in monsters die Shades worden genoemd, en niets anders willen dan dood en verderf zaaien. Het is een interessant concept dat veel vragen oproept over de betekenis van leven en dood.

Hoofdpersoon en verteller in dit verhaal is de necromancer Odessa, een wees die vanwege haar talenten als gids in de verraderlijke Deadlands ook wel Sparrow wordt genoemd. Ze is enerzijds een typische antiheld die worstelt met haar rol als uitverkorene (zei iemand daar Harry Potter?), maar anderzijds heeft ze ook aardig wat negatieve karaktereigenschappen (egocentrisch, impulsief, temperamentvol) die haar in de problemen brengen en niet altijd even sympathiek doen overkomen. Het aanmodderend hoofdpersonage, en de psychologie die hiermee gepaard gaat, is goed uitgewerkt en past mooi bij de complexe problematiek waarmee necromancers te maken krijgen.

Dit alles wordt versterkt wanneer er vrij plotseling een geliefde van haar de dood vindt, en omdat hij niet tot leven kan worden gewekt, komt dat verlies extra hard aan. In plaats van zijn dood direct te wreken, kruipt Odessa volledig in haar schulp en staat het verhaal even stil. Ze raakt verslaafd aan kalmerende drankjes, waardoor ze hallucinaties krijgt. Het blijkt moeilijk afkicken van dit genotsmiddel, en haar onderdrukte schuld- en plichtgevoelens, verdriet en innerlijke walging worden krachtig beschreven.

I should be protecting the country I love and the Dead I’ve always guarded. I should console the worried princess who’s holding back my hair while I vomit all over the violets and marigolds. Through the bewildering haze of too much potion and wine, the question nags at me: How did I get here?
For the first time, I’m glad he’s gone. Glad he can’t see how far I’ve fallen.

Uiteraard mag ook de liefde in zo’n verhaal niet ontbreken, maar ook dit aspect gaat voor Odessa niet bepaald vanzelf. Nadat haar romantische relatie bruut ten einde komt, verliest ze zich eerst in een pijnlijke en troosteloze affaire met een vriend van haar ex-geliefde. Later in het boek duikt ineens zijn mysterieuze zus op – een magiër met als bijzondere compagnon de grizzlybeer Lysander (inderdaad een treffende Shakespeareverwijzing) – waarmee Odessa direct op gespannen voet staat. De twee zijn echter tot elkaar veroordeeld in de strijd tegen de oprukkende Shades, waardoor er langzaam maar gestaag iets opbloeit tussen de koppige, avontuurlijke vrouwen.

Aan avontuur sowieso geen gebrek in deze 370 pagina’s tellende roman; het tempo van de vertelling is als een achtbaan: stapsgewijs opbouwen, in volle vaart vooruit, heel eventjes op adem komen, enzovoorts. Vrijwel elk hoofdstuk eindigt traditiegetrouw met een cliffhanger of andere wending. Soms voelt dit een beetje als het toepassen van dezelfde succesformule, maar anderzijds stimuleert het wel de neiging tot verder lezen, wat volgens mij een van de meest belangrijke (en dikwijls onderschatte) eigenschappen van een boek is. Ook de ik-vorm en tegenwoordige tijd stuwen het verteltempo flink op, evenals de staccato dialogen tussen de personages.

Het zou me niks verbazen wanneer dit boek, net zoals met zoveel populaire fantasy gebeurt, het begin is van een populaire reeks met vele delen, die op den duur ook tot film of serie wordt bewerkt, en als het aanslaat volgt er ook nog merchandise en/of een computergame. Reign of the Fallen leent zich daar zondermeer voor, en de thematiek en vraagstukken zijn rijk genoeg om een breder publiek te bereiken dan de verstokte fantasy-lezer. Daarentegen zou het ook weleens fijn zijn wanneer een goed boek gewoon een goed boek blijft, en het verhaal niet eindeloos wordt herkauwd of opgerekt.

Hoewel deze roman zich beslist onderscheidt van wat er gemiddeld in dit genre verschijnt, is er nog wel het een ander op aan te merken. Zo zijn de plot twists die het verhaal bevat niet allemaal even verrassend, soms zelfs jammerlijk voorspelbaar. Het is wellicht in lijn met de inwaarts gerichte blik van de hoofdpersoon dat zij de wendingen niet direct ziet aankomen, maar voor de lezer werkt dat niet. Ook worden de meeste bijfiguren nogal matig uitgewerkt, terwijl sommigen van hen wel potentie hebben uit te groeien tot volwaardige personages. Wellicht leren we meer over hen in de onvermijdbare volgende delen van deze boekenreeks.

Reign of the Fallen is typisch zo’n boek dat meer omvat dan het gouden doodshoofd op het lelijke glimmende omslag. Met/zonder een beetje fantasie kan dit verhaal vertaald worden naar een wereld zonder magie en zweverige jachtvelden, waarin alles wordt gedaan om de herinnering aan de doden levend te houden. Het boek biedt een verfrissende kijk op stoffige wereldbeelden en het pleidooi voor verandering en gelijkheid dat veel personages uitdragen is ook van toepassing op onze maatschappij. Hoewel gericht op jongeren en fantasy-fans, is Reign of the Fallen zeker de moeite waard voor een breder, open-minded lezerspubliek.

Willem Goedhart

Sarah Glenn Marsh – Reign of the Fallen. Razorbill, New York. 370 blz. € 17,99.