Bezeten van schrijven

Uitgeverij Atlas maakt terecht haast met het uitbrengen van enkele titels van de Nobelprijwinnaar winnaar voor literatuur V.S. Naipaul. Voor je het weet zijn er weer andere winnaars, andere dere hypes. In het najaar verscheen de roman Een half leven waarvan je als lezer vermoedde dat er behoorlijk wat autobiografische gegevens verweven waren in het verhaal van de jongeman die vanuit India dia naar Londen ging om te studeren en schrijver te worden. Dat vermoeden blijkt juist te zijn als je Een briefwisseling tussen vader en zoon leest.

In de jaren die Naipaul als beginnend student doorbrengt in Oxford voert hij een correspondentie met zijn vader Seepersad op Trinidad en met zijn zuster die in India studeert. Die brieven staan vol verontschuldigingen over het lange uitblijven ervan maar ze zijn warm van toon in weerwil van alle verhalen over de nurkse en onbenaderbare Naipaul. Het is overigens een periode die Naipaul al eerder heeft beschreven ven in het ultradunne boekje Proloog voor een autobiografie. Van zijn vader zullen minder mensen gehoord hebben. Enkele jaren geleden verscheen van hem De avonturen van Gurudeva een niet onaardige maar ook niet opvallende bundel verhalen.

Ongetwijfeld zal Naipaul nu voor zijn vaders werk overal lobbyen. ‘Vido probeer alsjeblieft die verhalen gepubliceerd te krijgen,’ schrijft hij meer dan eens. Tijdens diens leven lukte dat niet. En als er iets blijkt uit de brieven die Seepersad aan zijn zoon stuurt dan is het een oerdrang om gepubliceerd te worden. Het lukt beiden om af en toe een verhaal te maken voor de BBC-radio, maar het uiteindelijke doel is natuurlijk om bij een Britse uitgever te komen.

Opvallend in de brieven is het respect dat vader en zoon hebben voor elkaars werk. Ze geven ven commentaar en adviezen en ze jutten elkaar op. Ze zijn gelijken. Heel wat anders dan de moeder die in een enkele brief zoonlief probeert bij te sturen: ‘Ik neem aan dat er zat Hindoestaanse meisjes in Engeland studeren Als je een van hen trouwt, maar pas wanneer je klaar bent met je opleiding, zal ik heel blij zijn.’

Terwijl het persoonlijke en literaire leven van V.S. Naipaul steeds beter verloopt na enkele aanloopproblemen en een depressie gaat het met zijn vader bergafwaarts. Zijn baan als journalist raakt hij na een ziekbed kwijt en hij moet toch zijn vrouw en kinderen blijven onderhouden. In het najaar van 1953 overlijdt hij. Twee jaar voordat de eerste roman van zijn zoon door een Britse uitgever wordt geaccepteerd. Een succes dat te laat kwam om zijn trotse vader mee te verblijden. Alsof je winnaar wordt zonder coach. Het lot van de vader zal zijn dat hij een voetnoot wordt bij het oeuvre van zijn zoon.

Coen Peppelenbos

V.S. Naipaul – Een briefwisseling tussen vader en zoon. Vertaald door Guido Golüke. Atlas, Amsterdam. 365 blz.

Deze recensie verscheen eerder in de Leeuwarder Courant op 11 januari 2002.

(Foto via Wikimedia, public domain)