Deze zomer debuteert Jolanda Ivonne Clément met een roman bij Ambo|Anthos, vandaag reageert zij onder een bericht op Tzum over het taalgebruik van Lale Gül. Het is fout om grammaticale fouten aan te wijzen en vreemde stijlkwesties aan te kaarten bij ‘migrantenliteratuur’.

Goed dat Bunt (en Tzum) het belang van Lale’s roman erkennen, maar waarom daar niet stoppen?

Ik begrijp de wens om taalgebruik langs de litaraire [sic] lat te leggen, het hoort erbij. Isik, Abdolah (o.a.) en nu Gül worden ‘gekraakt’ op hun beheersing van de NLse taal.

Toen tijdens de Harlem Renaissance (begin vorige eeuw) steeds meer Afro-Amerikanen toegang tot de literaire wereld kregen, werden zij ook stelselmatig gekraakt om hun ‘slang’ of ‘black English’. Het was niet correct, minderwaardig en ondanks dat hun boodschap gewaardeerd werd, was er continu kritiek.

Inmiddels is de VS wat verder. Niet alleen toonde dat ‘slang’ en black English aan dat Afro-Amerikanen gesegregeerd opgroeien en dus niet in gelegenheid zijn om white English tot in de haarvaten te absorberen (en wiens schuld is dat?). Een tweede is dat literaire excellentie (destijds) niet het primaire doel van Afro-Amerikaanse auteurs was. Hun doel is zich te uiten – eindelijk – in alle vrijheid en zonder represailles. En in de VS mag dit inmiddels gewoon plaatsvinden. Het zijn immers symptomen van een groter probleem en de huidige instelling is om black literature vooral voor zichzelf te laten spreken.

Laten we dat in Nederland ook eens gaan doen. We kunnen de redacteur van Gül verwijten dat ze niet heeft ingegrepen. Maar is het niet interessant om te weten waarom ze dat niet deed? Mag Lale van haar gewoon Lale zijn? Een jonge vrouw die (toch) redelijk gesegregeerd opgroeit en idd niet spreekt of schrijft zoals wij, gemiddelde Nederlanders.

Moeten we migrantenliteratuur niet eens – met hen! – opnieuw ijken? Wat betekent het voor hen, waar ligt de waarde? En kunnen we ons na die discussie vooral richten op de vraag of hun literatuur geslaagd is in het door hen beoogde effect? Dat lijkt me veel interessanter en constructiever dan om steeds weer die assimilatiekoortsige vinger op te steken.