Great American Novel op shortlist Booker Prize

Haar Great American Novel: Maggie Shipstead presteert het met De grote cirkel, een roman in een roman, waarin Shipstead haar personages op vernuftige wijze om elkaar heen laat draaien. Het uitgangspunt is het turbulente leven van Marian Graves (1914-1950). Zij was een luchtvaartpionier – gelijk Amelia Earhart – die vele grootse avonturen in de lucht beleefde, met als hoogtepunt haar reis om de aarde; het volbrengen van een grootcirkel. Graves liet een in 1959 gepubliceerd dagboek na van haar vlucht, er werd een roman over haar leven gepubliceerd, welke in contemporain Hollywood bewerkt wordt tot een speelfilm. De hoofdrol daarin is weggelegd voor de succesvolle actrice Hadley Baxter – zelf een wees doordat haar ouders met een vliegtuig in Lake Superieur zijn neergestort.

Ik had het nodig om ook eens iemand te zijn die niet bang was.

Marian Graves leeft een avontuurlijk leven, alleen al dat ze samen met haar tweelingbroer Jamie als pasgeboren baby een scheepsramp overleeft: haar vader – de kapitein – verlaat het passagiersschip vroegtijdig. Addison Graves belandt dan ook voor jaren in de Sing Sing. De tweeling groeit op bij hun nietsnutterige oom Wallace, in Missoula, Montana.

Shipstead wisselt de avontuurlijke belevenissen van Marian Graves – de wilde natuur in met jeugdvriend Caleb, het streven om piloot te worden, aanbeden door een dranksmokkelaar – af met het vanuit de ik-figuur beschreven amoureuze gerotzooi van Hadley Baxter, eens een kindsterretje, later een actrice met een jaarinkomen van 32 miljoen dollar en nu de hoofdrol in Peregrine: Graves’ tocht om de wereld in 1950, die zal stranden, zo lezen wij, op Antarctica.

In de roman beschrijft de auteur het werkelijke leven van Marian Graves, van haar eerste vliegtochten, het smokkelen van drank, het vliegen als bushpilot in Alaska, haar hetero- en homoseksuele avonturen en haar piloten-bijdrage aan de Tweede Wereldoorlog in een verduisterd Engeland – waar vrouwelijke piloten niet aan gevechtshandelingen mee mogen doen. Het is met grote precisie omschreven door Shipstead. Maar Hadley Baxter krijgt gedurende de opnamen de beschikking over docenten en brieven waardoor ze gaat twijfelen aan het verhaal. De roman als spiegelpaleis: er is het dagboek, de roman én de speelfilm; maar er is ook de werkelijkheid. En die is door Maggie Shipstead opgetekend in deze verbluffende, magistrale roman.

Wiebren Rijkeboer

Maggie Shipstead – De grote cirkel. Vertaald door Marion Drolsbach en Lucie Schaap. Meulenhoff, Amsterdam. 672 blz. € 26,99.