Misjka is een verhaal dat alles heeft

Misjka van Edward van de Vendel en Anoush Elman heeft alles wat een goed kinderboek anno 2022 waardevol maakt: mooie taal, een goed verhaal, boeiende personages van wie je gaat houden, diversiteit, liefde, avontuur, relevantie, een ontwikkeling, een aantrekkelijke vormgeving en illustraties die gemaakt zijn door iemand die van verhalen en kinderen houdt. Het is het ideale Kinderboekenweekgeschenk 2022. Helaas is het dat niet. De ontlezing is al zo ver voortgeschreden dat de medewerkers van Stichting CPNB niet weten hoeveel schrijf- en tekentalent Nederland rijk is.

Querido heeft niet zoals Lemniscaat uit protest tegen het CPNB-besluit om het Kinderboekenweekgeschenk dit jaar door de Australische makers van de Boomhutten-reeks te laten schrijven een alternatief boek uitgebracht (Het grote niet te vermijden verhalenboek met nieuw werk van onder anderen Pieter Koolwijk, Maranke Rinck en Marco Kunst), maar maakt met Misjka wel een statement. Wij maken geen knieval voor commercie en oppervlakkig ‘leesplezier’. Goede verhalen als Misjka creëren duurzame lezers. En alleen duurzaamheid en visie kunnen de leescrisis oplossen.

Als het gezin van Roya, Bashir, Hamayun en Navid zijn eigen eerste woning in Nederland krijgt, wil Roya, de jongste, ook een huisdier. De keuze valt op een wit dwergkonijn, dat de naam Misjka krijgt. Al snel houdt iedereen van het konijn. Roya laat Misjka haar ‘allereerste eigen slaapkamer’ zien en het dier krijgt van alle gezinsleden verhalen te horen. Van Roya hoort Misjka dat ze niet veel meer van het leven in Afghanistan en de vlucht weet.

Via het konijn, dat ook een eigen vluchtverhaal krijgt, ervaart de lezer wat Roya en haar drie oudere broers en hun ouders tijdens de vlucht van Afghanistan naar Nederland hebben meegemaakt en hoe het nu met hen gaat. Door het ophalen van herinneringen aan Roya’s rol tijdens de vlucht krijgt het jongste kind het gevoel dat zij er weer helemaal bij hoort in het gezin. Bij haar liggen de emoties en trauma’s minder aan de oppervlakte dan bij Bashir, Hamayun en Navid, maar ze zijn er wel en ze komen tot uitbarsting tijdens Roya’s spreekbeurt over Misjka, die tot overmaat van ramp kort voor haar presentatie wegloopt. Zij is niet in staat om een typisch ‘Hollands’ verhaal over een huisdier te vertellen omdat Misjka inmiddels zoveel meer betekent voor het gezin en omdat ze nog vol zit van de spectaculaire zoek- en reddingsactie. Het verhaal over de vlucht uit Afghanistan kan ze ook niet zonder meer vertellen. Gelukkig mag ze het van de juf in etappes doen en komen haar broers haar helpen.

Misjka is de prequel van De gelukvinder (2008) van Edward van de Vendel en Anoush Elman, waarin het verhaal van Hamayun centraal staat. Hij liep net als Roya vast op school en wordt door een lerares aangemoedigd zijn verhaal op te schrijven. Net als in Misjka, dat bedoeld is voor kinderen vanaf 8 jaar, vormt het vertellen van verhalen om grip te krijgen op het verleden in De gelukvinder, oorspronkelijk als young adultroman uitgegeven, een rode draad. De gelukvinder is door Querido ook voor volwassenen op de markt gebracht omdat het boek niet per se alleen adolescenten boeit. Dat geldt ook voor Misjka. Dit is zo’n sterk verhaal dat ook veel oudere lezers ervan zullen genieten.

Marie-José Klaver

Edward van de Vendel & Anoush Elman – Misjka. Met tekeningen van Annet Schaap. Querido, Amsterdam. 148 blz. € 17,99.

Diverse auteurs – Het grote niet te vermijden verhalenboek. Lemniscaat, Rotterdam. 340 blz. € 9,99.