In afwachting van de vertaling van deel twee van De Morgenster is De vogels van de hemel, een novelle (86 pagina’s) van Knausgård verschenen. Het verhaal, afgewisseld met foto’s van vogels, gemaakt door Stephen Gill, laat zich volgens de kaft lezen als een schets voor De morgenster. Het verhaal handelt over Solveig, een verpleegster (die ook een rol heeft in De morgenster), haar oudere moeder en haar dochter.

In de eerste scène ontmoet ze een patiënt (met een laat ontdekte tumor) die haar zegt te kennen van vroeger. Dat is niet wederzijds. Ze is recent teruggekomen naar geboorteplek, net als de patiënt. Zij deed dat om voor haar moeder te zorgen.

Tijdens een val de volgende dag breekt haar moeder een arm. De kleindochter die op dat moment ook in het huis laat haar oma liggen. Als Solveig haar daar mee confronteert loopt ze weg. Later blijkt ze zwanger en komt ze toch weer terug naar huis.

Ouderdom, begin van het leven, lijden het komt allemaal samen in deze gecomprimeerde vertelling. Op de achtergrond en in de titel speelt een tekst van de Deense filosoof Kierkegaard mee; ‘De lelie op het land en de vogels in de lucht’, een tekst die ook in grote rol in De morgenster speelt. Solveig verbindt de tekst met een nest duiven boven de poort thuis:

De vogel leefde in het ogenblik, daarom kon die een nieuw nest bouwen op precies dezelfde plek waar de havik de afgelopen vier jaar zijn jongen had gepakt. Het verleden bestond niet, en de toekomst bestond niet, alleen het nest bestond, en na een tijdje de jongen. Dat de havik ze zou pakken, bestond op dit ogenblik niet, daarom hielden ze daar geen rekening mee.
Wat de vogel overkomt, gaat hem niet aan, schreef Kierkegaard.
Konden wij ook zo denken?
Dat wat ons overkomt ons niet aangaat?
[…]

Rieuwert Krol

Karl Ove Knausgård – De vogels van de hemel. Uit het Noors vertaald door Liesbeth Huijer. De Geus, Amsterdam. 86 blz. € 17.50.