Slecht eten, slecht bed, vervelende mensen

De Nederlandse schrijver Bob den Uyl (1930-1992) leerde ik kennen toen ik in 2011 genomineerd was voor de VPRO Bob den Uyl-prijs voor het beste literair-journalistieke reisboek met Duizend-en-een dromen. Een reis langs de Trans-Iraanse Spoorlijn. Cees Nooteboom won – geen slechte partij om van te verliezen met je debuut.

Ik zocht toen een en ander op over Den Uyl – ik had nog nooit van de man gehoord – en hij fascineerde me meteen. Hij was niet alleen schrijver maar ook jazztrompettist, én een verwoed fietser. Vooral dat laatste trok me naar zijn werk – ik ben namelijk zelf ook gek op fietsen.

Ik las verschillende van zijn boeken en het werd een ware ontdekking. Reisverhalen vormen de rode draad door zijn werk: tientallen tochten ondernam hij, vaak per trein, bus of boot, waarna hij zijn tocht ter plaatse bij voorkeur per fiets of te voet verderzette. Een eenzame man, ver van huis, worstelend met lokettisten, hoteliers en fietsreparateurs. Niet eerder had ik een schrijver gelezen die zo eerlijk over zijn reiservaringen schreef: als het tegenzit, vertelt hij het ook. Hij werd daardoor ook wel ‘de koning van de sombere humor’ genoemd.

Op de eerste bladzijde van het heerlijke humoristische Het reizen vereist sterke zenuwen beschrijft hij hoe hij aankomt in het Vlaamse Oudenaarde, na een veel te hete dag. Zijn wielrennerspetje met daarop RIK VAN LOOY heeft hem niet geholpen. Hij is verbrand en is ook nog eens zijn Michelin-wegenkaart kwijt. In Oudenaarde wil hij niet overnachten want een vorige ervaring heeft hem dit geleerd: ‘slecht eten, slecht bed, vervelende mensen.’

Kijk, dat vind ik nu eens een openbaring: iemand die grif toegeeft dat het op je bestemming niet allemaal super-de-luxe is. Het is een groot contrast met wat mensen vandaag op sociale media posten. Op hun foto’s zie je alleen maar big smiles, zwembaden, palmbomen, verrukkelijk eten, brave kinderen en gelukkige koppels. Wat als mensen nu eens eerlijk zouden zijn? Dan zouden we misschien kunnen lezen dat de kids op je zenuwen werken en je daarom verlangt naar huis, waar het in je tuin ook nog zo slecht niet is. Dat je reis te lang duurt en je heimwee hebt. Dat 24/7 met je partner samen zijn een beproeving is voor je relatie.

Ain’t gonna happen. Het is des mensen om je beter voor te doen dan je bent en de realiteit met een laagje suiker te bedekken. Vaak lijken de reizen op sociale media ook een en al uitgekiende planning: alles geregeld, alles voorzien, alles onder controle. Die mensen zou ik willen bijbrengen wat Van Uyl zelf de ‘Wet van Den Uyl’ noemde: ‘Je vindt niet wat je zoekt, maar alleen dat wat je niet zoekt.’

Ann De Craemer