Hans en Grietje

Als Saba Sulidze-Donauri aankomt in Tblisi, de hoofdstad van Georgië, lopen daar nijlpaarden, tijgers, beren en wolven rond, losgebroken uit de dierentuin door een enorme overstroming. Een apocalyptisch beeld. Saba is na twintig jaar terug in Tblisi, nadat hij in 1995 met zijn vader en zijn twee jaar oudere broertje Sandro voor het oorlogsgeweld is gevlucht naar Engeland. Eka, hun moeder, bleef vanwege geldgebrek achter, offerde zich op. Saba’s vader Irakli heeft talloze pogingen ondernomen om zijn vrouw naar Londen te halen, maar die mislukten. Dan komt het bericht dat Eka in Georgië is overleden.

Uiteindelijk, hij kan niet anders, keert Irakli terug naar Tblisi, maar de berichten die hij zijn zoons stuurt zijn uiterst verwarrend – en houden dan op. Saba’s broer Sandro gaat dan naar Georgië om hun vader op te sporen, maar dan krijgt Saba ook van Sandro verontrustende berichten, totdat ook die ophouden. En dus moet ook Saba naar Tblisi.

Wat dan volgt is een adembenemende queeste en een Vatersuche tegelijk. Via door Sandro achtergelaten cryptische boodschappen zoals ‘Aan de rand van een groot bos woonde een houthakker met z’n vrouw en twee kinderen. Het jongetje heette Hans en het meisje Grietje…’ volgt Saba het spoor. Naast deze aanwijzing van de Gebroeders Grimm, zijn er ook aanwijzingen uit The Wizards of Oz en uit het werk van Shakespeare en Charles Bukowski. Saba wordt er fysiek bij geholpen door de Zuid-Ossetische, door een schuldgevoel gedreven taxichauffeur Nodar en door de stemmen in zijn hoofd, afkomstig uit zijn Georgische verleden. Saba komt zowel Sandro als Irakli steeds dichter op het spoor, maar wordt ook achtervolgd door de politie. Aanvankelijk nog een speels kat-en-muis-spel, krijgt dit alles gaandeweg een grimmig karakter. Leo Vardiashvili, geboren in Tblisi, neemt de lezer in zijn debuutroman Aan de rand van een groot bos mee in een meeslepend verhaal, dat niet alleen de tragische geschiedenis van Georgië belicht, maar ook de actuele bijzonder explosieve situatie. Want als Saba en Nodar het spoor naar het min of meer door de Russen gecontroleerde Zuid-Ossetië volgen, wordt de roman gewelddadig van toon. Er vallen doden.

Woest beschreven landschappen, weemoed, verlies en spijt, geloofwaardige karakters, een vleug metafysica, sterk plot gedreven: Aan de rand van een groot bos is een fascinerende, maar tegelijkertijd ook spannende debuutroman. En vlekkeloos vertaald.

Wiebren Rijkeboer

Leo Vardiashvili – Aan de rand van een groot bos. Vertaald door Auke Leistra. De Bezige Bij, Amsterdam. 382 blz. € 23,99.