Het leesgenot knort uren

De moeder van Bart Moeyaert is opgegroeid in een kasteel nabij Brugge, weliswaar in het souterrain als dochter van de huisbewaarster, maar toch. Het reconstrueren van het verleden van haar jeugd is één van de lijnen in Een ander leven, een prachtig deel in de reeks Privé-domein. Moeyaert probeert zijn moeder te laten spreken over vroeger, de oorlogstijd bijvoorbeeld, maar dat valt nog niet mee: ‘De muziek verdwijnt uit haar stem. Het begin van een zin verlangt naar het einde.’ Nu hij eindelijk een boek over haar maakt is het te laat om nog vragen te stellen. En dan komt er weer zo’n echte Moeyaertzin:

Daar sta ik nu te wuiven naar iemand die allang is weggereden.

Moeyaert hangt zijn autobiografie aan een korte trip die hij samen met zijn moeder naar Parijs maakte in 1996. De korte hoofdstukjes in Parijs vormen de bron om andere verhalen te vertellen over zijn eigen jeugd, opgroeiend als de benjamin binnen een gezin van zeven broers, met een nogal strenge vader aan het hoofd.

De titel Een ander leven kun je op minstens twee manieren uitleggen. De voorzichtige weg die Moeyaert aflegt naar zijn coming-out, laat goed de moeilijkheid zien om op te groeien binnen heteroseksuele normen. Daarnaast is het al heel vroeg in zijn leven duidelijk dat Moeyaert schrijver wil worden. Alleen zijn vader heeft liever dat hij leraar wordt en hij blijft aan dat idee vasthouden, ondanks dat Moeyaert al op negentienjarige leeftijd debuteert met een jeugdroman. Hij moet eerst een lerarenopleiding afmaken en daarna mag hij doen wat hij zelf wil, is de afspraak. Alleen herinnert de vader zich het tweede deel van de afspraak niet meer, als Moeyaert daadwerkelijk zijn diploma haalt.

Een ander leven is bovenal ook een autobiografie over een bevrijding, een leven naast het leven dat voor hem is uitgestippeld door zijn ouders. Moeyaert vindt zijn eigen pad in de liefde en ook binnen de schrijverij, waar hij op de juiste momenten complimenten krijgt van de juiste mensen. Van Aidan Chambers bijvoorbeeld die met zijn psychologische romans de voorloper was van de literaire youngadultroman. Of van Judith Herzberg die constateert: ‘U kunt heel mooi, heel kort iets schrijven, het leesgenot knort uren.’

Over zijn ouders oordeelt Moeyaert uiteindelijk mild. Ook zijn vader blijkt na diens dood een fan te zijn geweest. Dat kun je althans opmaken uit de twintig knipselmappen die hij secuur heeft bijgehouden over zijn jongste zoon die zou uitgroeien tot een van de meest vooraanstaande jeugdboekenschrijvers in ons taalgebied. Het is te hopen dat er nog zo’n Privé-domein van zijn hand verschijnt, want schrijven, dat kan hij.

Coen Peppelenbos

Bart Moeyaert – Een ander leven. De Arbeiderspers. 360 blz. € 27,99.

Een iets kortere recensie verscheen eerder in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden  op 22 mei.