De meesterinterviewer als biechtvader

Wat hebben Lale Gül, Susan Smit en Rob Oudkerk gemeen? Ze zijn geïnterviewd door journalist Arjan Visser in zijn langlopende serie ‘De Tien Geboden’ in dagblad Trouw. En ze komen voor in de roman De allemansvriend over een schlemielige journalist die interviews schrijft voor Trouw en romans publiceerde met dezelfde titels als Arjan Vissers romans. In zijn ironische roman speelt Arjan Visser het spel met feit en fictie met verve.

Laat de fictieve Trouw-freelancer zich verleiden door een zakenman die hem een formidabel bedrag belooft voor een gedicteerd interview? Grijpt hij de kans om opnieuw te beginnen als romancier? ‘Waar is wat werkt,’ zegt de journalist. Het plot over de rivaliserende broers Jack en Willem Kaptein en de ontknoping zijn aardig, maar daarvoor lees je De allemansvriend niet. In een schier oneindig Droste-effect laat Visser zien wat het dagelijks werk van een meesterinterviewer inhoudt. Veel schrijvers en politici die hij interviewde komen langs, niet altijd even positief. ‘IJdelheid is een dankbare zonde voor een nietsverhullend portret,’ zegt de journalist. Een citaat dat een prachtige kop boven een Tien Geboden-interview zou kunnen zijn. De Trouwlezers krijgen met deze roman een inkijkje in de wereld achter hun favoriete zaterdagmorgen-ritueel. Ze zullen wellicht teleurgesteld zijn in deze van zelfspot doordrenkte jammerklacht over het journalistieke métier.

De literaire biechtvader wordt alleen geroemd voor de manier waarop hij ánderen laat praten, terwijl hij zelf net zo goed gehoord wil worden. In De allemansvriend laat Arjan Visser zich luid horen. Het is een geestige en soms vileine roman over de vluchtigheid van roem, over het literaire prijzencircus, blurbs, aanzien en bovenal: erkenning. Erkenning van de inspanning van de interviewer om een ‘waarachtig’ portret te destilleren uit een gesprek van drie uur. Erkenning van de freelancer, die nooit helemaal bij de redactie hoort. En vooral erkenning van de romancier die de journalist eigenlijk wil zijn, omdat hij mee wil blijven tellen in de literatuur. Met deze roman over een verongelijkte zestiger heb ik me zeker vermaakt, maar ik vond De allemansvriend soms een beetje flauw en niet Arjan Vissers beste werk. Eerlijk gezegd lees ik liever een van zijn Tien Geboden-interviews.

Petra Teunissen

Arjan Visser – De allemansvriend. Atlas Contact, Amsterdam. 256 blz. € 22,99.