Een taal, een wederkerigheid, een perspectief

Soms overvalt je weleens de drang om dingen weg te gooien. Ik ben maar een paar stappen verwijderd van een hoarder, dus deze week verdwenen er boeken naar buurtbibliotheekkastjes en dumpte er ik er twee in de papierbak. Ik heb nog diskettes. Ik heb nog dvd’s, vooral uit de gay undergroundscene en zo zat ik deze week te kijken naar Luster van Everett Lewis met poëtische teksten van Dennis Cooper. Van Cooper verschenen in 1992 twee vertalingen (Op de tast en Dichterbij) en bij mijn weten daarna nooit meer. Dennis Cooper bleef echter publiceren. Ik verloor zijn werk ook wat uit het oog, totdat in 2016 Google besloot om zijn nogal anarchistische blog met enorm lange epistels te deleten. Uiteindelijk kreeg hij zijn bestanden terug van Google en kon hij zijn blog elders voortzetten.

Er wordt bijna nooit gerefereerd aan het werk van Cooper, maar in Bewogen Selfies van Obe Alkema (1993) komt hij voor naar aanleiding van een tekst die Alkema schrijft na de dood van Kevin Killian, een van de mannen achter de stroming New Narrative, waartoe ook Cooper gerekend wordt. De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik de hele beweging die aan het eind van de jaren zeventig opkwam niet kende, maar ik zie wel – los van de persoonlijke banden die Alkema heeft met enkele schrijvers uit de groep – de verwantschap met de manier van schrijven. Ik citeer Wikipedia:

Authenticity is paramount in New Narrative, and is possible with a variety of devices, including fragmentation, meta-text, identity politics, explicit descriptions of sex and undisguised identification with the author’s physicality, intentionality, interior emotional life and external life circumstances.

Alkema:

Ik vond bij deze schrijvers waar het me aan ontbrak. Een taal, een wederkerigheid, een perspectief. Geen wonder dat ik graag bij die gemeenschap wilde.

In zijn poëzietijdschriften Obelisque zie je het experiment met collagetechnieken gekoppeld aan persoonlijke ervaringen en obsessies terugkomen en dat gebeurt in Bewogen Selfies evenzeer. Dat kan een opsomming zijn van schreeuwende koppen die hij op internet vindt (‘Behind the Rise of RuPaul’s Drag Race’), dagboekfragmenten, essayistische stukken, een oprecht verslag van zijn seksleven, een opsomming van dromen en dat culmineert in een genadeloos hoofdstuk ‘Notities uit het gekkenhuis’. In dat ‘gekkenhuis’ verblijft hij 18 weken en daar wordt hij geconfronteerd met de manier waarop hij reageert op anderen en op zichzelf: ‘negatieve gedachten hebben me gebracht waar ik nu ben.’ Alle theoretische opmerkingen over zijn leven die hebben geleid tot een heftige depressie, gaan opeens over in een keiharde praktijk waar er geen sprake meer is van literaire exercities.

Bewogen Selfies bevat proza dat zich onttrekt aan wat gangbaar is in de Nederlandstalige literatuur. De literatuur is al een niche geworden binnen de amusementsmarkt en binnen dat gebied is wat Alkema doet weer heel eigenzinnig. Alkema wil niet pleasen en met dit soort werk zal hij nooit een groot publiek bereiken. Maar misschien is dit zelfonderzoek op papier wel de meest pure vorm van schrijven. Ik zal bij het publiek horen dat hem wel volgt.

Coen Peppelenbos

Obe Alkema – Bewogen Selfies. het balanseer, Gent. 248 blz. € 24,50.