Is dit uw interpretatie van een midlife?

Met Gij nu, Kom hier dat ik u kus en Vele hemels boven de zevende stond Griet Op de Beeck hoog op de bestsellerlijsten. Het beste wat we hebben, het eerste deel van een trilogie, vormt daarop geen uitzondering. Weet Op de Beeck het niveau van haar vorige boeken te behouden? Met een niet heel vernieuwende setting gaat Op de Beeck van start. Het beste wat we hebben verslaat het verhaal van rechter Lucas. Samen met zijn vrouw Isabelle en stiefdochter Pippa leidt hij jarenlang een ogenschijnlijk gelukkig leven. Op het moment dat de lezer hem leert kennen blijkt dat echter anders. Lucas staat op de brug waar jaarlijks gemiddeld 14,5 mensen vanaf springen. Hij is weggehold bij zijn werk en beseft dat hij op deze plek een einde aan zijn leven kan maken. Iets weerhoudt hem en hij ontdekt dat hij niet op de aloude manier verder wil. Hij keert terug naar de wereld, verlaat Isabelle voor een tijdje, neemt een tijd onbetaald verlof en betrekt het leegstaande huisje op de brug.

Vanaf dat moment slijt Lucas zijn dagen met urenlange wandelingen over de brug, mijmeringen over het leven en bezoekjes aan zijn moeilijk sprekende zuster Suzanne in de psychiatrische inrichting, terwijl zijn vrouw hem keer op keer probeert te benaderen. Hij vindt zijn nieuwe zorgtaak in het beschermen van de mensen op de brug: elke zelfmoordpoging probeert hij tegen te houden. Wanneer de tienjarige Riley, wiens moeder ooit van de brug sprong, hem opzoekt, ziet hij een nieuw doel in zijn leven. Het jongetje blijkt overduidelijk ongelukkig thuis en Lucas creëert een nieuwe veilige omgeving.

Gedurende het verhaal leert de lezer Lucas middels terugblikken – de eerste ontmoeting met Isabelle, de eerste ontmoeting met Pippa, de zorgen voor zijn moeder en het leven bij zijn ouders – beter kennen. Het leven dat hij leidde, zo vertellen de verhalen over zijn opvoeding, is allesbehalve gelukkig. Warmte en liefde kennen hij en zijn zus niet. Suzanne zit in een kliniek vanwege een identiteitsstoornis. Lang blijft onbekend wat er precies gebeurd is in het verleden van de twee door littekens getekende mensen. Maar dat er iets is gebeurd, mag echter wel duidelijk zijn.

Sterk binnen het verhaal zijn de typeringen van Riley, Lucas en Suzanne. Waar Pippa en Isabelle overduidelijk maar weinig aandacht krijgen (ze blijven erg oppervlakkig), is dat bij deze drie geheel anders. Riley valt op vanwege zijn kinderlijke eenvoud, ‘Mogen alle kinderen hier ’s middags komen eten bij u of alleen ik?’, en de gesprekken tussen hem en Lucas worden gekenmerkt door een goede balans tussen ernst en luchtigheid. Riley verovert ieders hart en dat doet pijn. Zijn thuissituatie is – ook al weten we niet wat er aan de hand is – niet goed, maar veel kunnen we niet doen. Het is aan Riley zelf.

Lucas en Suzanne daarentegen vormen voor de lezer mysteries. Zij blijven lange tijd ongrijpbaar en zijn niet in een hokje te plaatsen. Wat is precies het probleem? Waarom zijn ze zoals ze zijn? Als lezer dien je lang te zoeken naar de precieze achtergrond. Terwijl je je zorgen maakt om Riley en elke minuut dat hij bij zijn eigen vader is, moet je je ook zorgen maken om Lucas en Suzanne. Wat is er met hen gebeurd? Kunnen ze hun littekens overzien?

Vreemd, hoe er doorgaans werd gereageerd op incest. Iedereen vindt het erg en verwerpelijk. Tegelijk willen veel mensen het eigenlijk liever niet weten, ze geven vermeende daders meestal toch het voordeel van de twijfel.

Op de Beeck stelt in Het beste wat we hebben niet geheel nieuwe thematiek – misbruik en de bijbehorende gevolgen – aan de kaak. Het verhaal is niet anders, niet bijzonder of wereldschokkend. Als lezer vermoed je aan het begin al een beetje hoe het verder gaat; het lijkt het bekende recept. Toch raakt het verhaal van Lucas je. Wellicht komt dat door de sterke dialogen tussen Lucas en Riley of Suzanne, wellicht is het de manier waarop Lucas brugspringers Georgette en Amber van de brug wil overtuigen van het leven. Misschien ligt het meer in de passages waarin Lucas Riley laat zien wat liefde kan zijn. Centraal staat echter de enorme kilte in het leven van de personages. Relaties zijn niet hartelijk, Lucas’ leven lijkt niet écht en Riley is een jongen om je zorgen om te maken. Dat intrigeert.

Marloes Otten

Griet Op de Beeck – Het beste wat we hebben. Prometheus, Amsterdam. 318 blz. € 22,50.