Een mooie – eerste – Russo

Belofte maakt schuld. Uitgeverij Signatuur beloofde het complete werk van Richard Russo in vertaling (van Kees Mollema) te brengen. Met de vertaling van Russo’s debuut uit 1986 lost de uitgeverij deze schuld in. Dank daarvoor. Mohawk was in Amerika een stevig succes, temeer deze verscheen in de fraaie en ook prestigieuze reeks ‘Vintage Contemporaries’. Ook op zichzelf beschouwd is Mohawk een sterke roman, waarin Russo rake typeringen schetst van gewone burgers in een gewoon Amerikaans dorp.

De Mohawk Grill, een populaire lunchroom met Harry als uitbater, neemt een centrale plaats in in de roman. Hier komen de meest uitgesproken en karakteristieke personages tezamen. Hoofdrollen zijn er naast Harry voor de familie Younger, de familie Grouse, de familie Wood en de familie Gaffney, welke laatste behoudens Wild Bill Gaffney de antagonisten vormen. Ons kent ons in Mohawk, upstate New York, een stadje dat gedomineerd wordt door de leerfabriek waar handschoenen worden gemaakt. Hier herkennen we het autobiografische karakter van de roman, want blijkens Ergens anders (2012) – een memoir over Russo’s jeugd in Gloversville (de naam zegt het al) – woonde de jonge Russo in zo’n stadje.

Natuurlijk gaat het in Mohawk over sukkelige mannen, overspelige vrouwen, kinnesinne, ontrouw en drank. Anne Grouse was ooit getrouwd met Dallas Younger – uit wier huwelijk de nu puberende Randall geboren werd, maar was eigenlijk – en nog steeds – verliefd op Dan Wood, nu invalide en in een rolstoel, die echter trouwde met Anne’s nicht Diana. Beide bejaarde moeders van Anne en Diane, mevrouw Grouse en haar oudere zus Milly, zijn krengen; Anne’s vader Mather is een ziekelijke en laffe oude man.

Qua wilskracht was ze altijd de gelijke van haar vader geweest, maar hun wilskracht uitte zich op andere manieren; die van Anne in daden, die van Mather in stil geduld.

En o ja, Wild Bill Gaffney is de dorpsgek. Laat het vervolgens maar aan Richard Russo over om met gebruik van deze tableau de la troupe een snedige, venijnige, geestige roman te componeren, waarbij de empathie vooral uitgaat naar de archetypische loser Dallas en de uiterst sympathieke en leuke Anne, die alles goed wil doen, maar daar natuurlijk – Russo’s gebruikelijke modus operandi indachtig – niet in slaagt.

Het klinkt een beetje gek om Mohawk te betitelen als een klassieke Russo-roman daar het diens debuut is en er nog vele romans volgden. Het ligt echter besloten in de keuze van de uitgever om de vertalingen in niet-chronologische volgorde op de Nederlandse markt te brengen. Het huldebetoon aan Signatuur blijft niettemin volledig overeind, al is de omslagkeuze ongelukkig: de Mohawk Grill in de roman is geen horecakeet op een parkeerterrein en dezelfde omslag werd gebruikt voor Hier begint het verhaal, de verzamelde korte verhalen van Tobias Wolff, gepubliceerd in 2010. Jammer.

Wiebren Rijkeboer

Richard Russo – Mohawk. Vertaald door Kees Mollema. Signatuur, Amsterdam. 448 blz. € 25,99.