Ik moet je nog leren kennen, pap

Het is een klassiek thema in de literatuur: als een ouder of een familielid overlijdt, dan moet het huis van de overledene leeggehaald worden. Het wegdoen van de spulletjes rakelt herinneringen op en die herinneringen vormen een portret van de overledene. Tegelijkertijd is het afstand nemen van voorwerpen ook een vorm van verwerking. In Onze kinderen van Renée van Marissing verliest Mia haar vader, die al lange tijd gescheiden van haar moeder leefde. Sally, de vriendin van Mia, is net zwanger. Dat zorgt voor spanningen tussen de twee vrouwen want de aandacht van Mia gaat vooral uit naar haar overleden vader.

Erg veel goede herinneringen heeft Mia niet aan haar vader en ze moet haar best doen om in de man die haar vader geworden is na de scheiding nog iets positiefs te zien. De langzame verloedering, zijn dronkenschap, de woede-uitbarstingen in haar jeugd, zijn onberekenbaarheid: het zijn trauma’s die een kind meesleept naar het volwassen leven. Samen met haar zus Iris ruimt ze het huis op. Waar Mia in een rustig tempo alles wil afwerken, is Iris meer voor het radicalere werk.

Je moet rouw loskoppelen van spullen, zei Iris. Maar het is niet de rouw waardoor ik moeite heb deze spullen te vernietigen. Alles binnen in mij kan elk moment ontglippen en ik heb tastbare dingen nodig om zo veel mogelijk van jou bij me te houden. Ik moet je nog leren kennen, pap, snap je dat? Je bent mij hele leven ontoegankelijk geweest, en hoe meer tijd eroverheen gaat, hoe meer stof alles vergaart en hoe minder ik weet waar ik je zoeken moet.

Dit citaat laat wel een beetje de toon van het boek zien. De emoties worden wel heel erg nadrukkelijk benoemd en uitgeschreven. Dat geldt in de verhouding met haar zus, maar ook in de verhouding met haar vriendin en met haar vader. Voor de lezer blijft daardoor niet heel veel te raden over. Het wordt pijnlijk duidelijk dat Mia niet in de voetsporen van haar vader wil treden. Ook dat wordt vrij expliciet meegedeeld.

Ik had me erop verheugd jou te kunnen laten zien wat voor moeder ik zou zijn. Dat ik het kan. Sommige verhalen hoeven niet mooier of minder mooi gemaakt te worden. Ik zal geen held van je maken, maar ook geen schurk. Ik zal mijn zoon niet vertellen wat hij mist.

Naarmate het boek vordert krijgt Mia toch meer begrip voor het leven van haar vader of misschien kun je beter zeggen dat het haar beter lukt om naast de trauma’s te kijken, voorbij de irritatie. Dat lijkt pas volledig te lukken als de container vol weggemieterde huisraad is opgehaald. Misschien moet je rouw inderdaad loskoppelen van spullen.

Coen Peppelenbos

Renée van Marissing – Onze kinderen. Querido, Amsterdam. 168 blz. € 20,99.