Bloedvergieten voor een vader

Ruben Sievez, die we kennen uit de bestseller Knielen op een bed violen, is een dagje ouder. In Brengschuld gaat hij zijn vierentachtigste verjaardag vieren. ‘Om halfvijf was Ruben opgestaan, hij had een bloedverdunner ingenomen.’ Tussen de verjaardagspost zit ook een brief van de dochter van de vroegere huurbaas van zijn ouders waarin een mededeling zit die de levens van de hele familie Sievez had kunnen veranderen als hij de inhoud ervan had gekend in 1950.

In dat jaar overlijdt namelijk hun huurbaas Metz, die tijdens de oorlog op de kwekerij ondergedoken heeft gezeten en later altijd coulant is gebleven tegenover zijn huurders. De nieuwe huurbaas wil echter het huis en de kwekerij verkopen en vader en moeder Sievez weten dat ze daarvoor geen geld genoeg hebben. Ruben schakelt buiten hun medeweten een rijke buurman in die een deel van het land koopt en er een tennishal neerzet. Vanaf dat moment begint de ellende.

De titel Brengschuld slaat op de huur die gebracht wordt door Ruben, maar schuldgevoel lijkt het centrale thema te zijn in deze korte roman. Het is immers aan hem te wijten dat de kwekerij overlast heeft van dronken tennissers. Met kapotte potscherven snijdt Ruben zich in zijn arm. ‘Hij vergoot zijn bloed. Voor de vader.’ Die woorden zijn in deze context beladen met een erg christelijke symboliek. Dat het boek 33 hoofdstukken telt (Jezus werd 33 jaar oud) past dan ook in het geheel.

Wie Knielen op een bed violen heeft gelezen, en andere romans van Siebelink die zich afspelen op de kwekerij, herkent de personages. De vader die steeds meer in handen komt van een religieuze groep, de moeder die de grip verliest op het gezin, broer Tom die zich hevig verzet tegen de vader en Ruben die zichzelf opoffert voor de rest. Voor de hardcore Siebelinkfans is de terugkeer naar de kwekerij een feest van herkenning.

De vijf hoofdstukken van Brengschuld zitten wat rommelig in elkaar met overbodige herhalingen, grote denkstappen, fantasieën en personages die in het begin voorkomen, en later geen enkele rol meer spelen. Onder het hele verhaal, onder alle romans over de kwekerij, komt dankzij Brengschuld een extra laag: wat zou er gebeurd zijn als de familie niet gedwongen was geweest om land te verkopen? Zou de vader dan geen fanatiek gelovige zijn geworden? Het noodlot van de familie is immers het fundament onder het succes van Siebelink.

Coen Peppelenbos

Jan Siebelink – Brengschuld. De Bezige Bij, Amsterdam. 174 blz. € 23,99.

Deze recensie verscheen eerder in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 30 september 2022.

(afbeelding: © collectie Simonis & Buunk, Ede, Paul Bodifée, Langs de Berkenweg. CC BY 4.0)