Nieuws: Ted van Lieshout wil geen dienstverlenende kunst maken en heeft 2 boeken afgeblazen en 2 onderworpen aan zelfcensuur
Het nieuwste nummer van Tirade gaat over censuur. Een van de bijdragen is van Ted van Lieshout die heeft gemerkt dat zijn boeken vroeger niet welkom waren in bepaalde kringen. Dat is nog steeds zo, maar Van Lieshout voelt ook druk vanuit een andere hoek op de schrijver van kinderboeken.
Van hem (lees ook: haar) wordt nu verwacht dat hij diverser en inclusiever schrijft. Dus meer over kinderen van kleur en met een biculturele achtergrond en ook meer over seksuele geaardheid en gender. Dat klinkt goed; er zit echter een ‘maar’ aan. Want die boeken moeten wel voldoen aan de normen en waarden die door de ouders en verzorgers van die kinderen worden voorgeschreven.
Het stuk van Van Lieshout is een pleidooi voor autonoom kunstenaarschap, in tegenstelling van kunst die in dienst staat van ‘politieke idealen, educatie of commercie’. Van Lieshout wil geen dienstverlenende kunst maken en tegelijkertijd ziet hij dat die druk op kinderboekenschrijvers wel effect hebben:
De waarheid is dat ik inmiddels al twee boeken in zijn geheel heb afgeblazen en twee andere heb onderworpen aan zelfcensuur, omdat ik niet voor het hoofd wil stoten, niet beticht wil worden van culturele toe-eigening en van stereotypering door mensen wier overtuigingen ik leer te respecteren.
In de NRC reageert Frits Abrahams in een column op het stuk:
Kan hij zijn grote reputatie niet beter benutten door een wat strijdbaarder houding aan te nemen? Hij zou er bovendien ook zijn jongere collega’s een grote dienst mee bewijzen. Schuwt hij liever het publieke debat, dan zou hij op z’n minst de boeken kunnen blijven schrijven die hem voor de geest staan.
Op de Facebookpagina van Van Lieshout (alleen voor vrienden) is al een hele discussie losgebarsten over dit belangrijke onderwerp. De bijdrage van Van Lieshout aan Tirade is geheel te lezen op zijn eigen blog.
Als schrijver sta je tegenwoordig veel meer onder druk dan enkele decennia geleden waardoor je allerlei onderwerpen gaat omzeilen. Er zijn kwesties waar je maar helemaal niet over schrijft. Ik noem ze maar niet – het is net zo’n lekker rustige middag.
Dan zijn er de onderwerpen die de belangstelling van extreem rechts trekken – kun je ook moeilijkheden door krijgen. En dan heb je de zedemeesters ter linkerzijde, bijna even erg als die aan de rechterkant. Één voorbeeld: wie mijn laatste roman wil lenen bij de bibliotheek wordt geconfronteerd met de volgende leeswaarschuwing: in dit boek vind je de visie van een witte, heteroseksuele man van middelbare leeftijd.
Twee dingen, zoals Den Uyl vroeger zei: waarom deze waarschuwing? Stel je eens voor dat er had gestaan ‘de visie van een zwarte homoseksueel’ Ten tweede gaat de waarschuwing voorbij aan het feit dat die witte heteroseksuele man helemaal niet zo hetero is en ook niet zo mannelijk. Het gaat in het boek over de relatie tussen een nogal vrouwelijke man en een erg manlijke vrouw. Maar omdat ik dat niet zo nadrukkelijk aangeef valt het niet op, het moet tegenwoordig meteen op loeiende preektoon.
En natuurlijk heeft Lieshout gelijk als hij pleit voor autonoom kunstenaarschap.
Dat stukje over de bibliotheek is toch hopelijk niet waar, Wouter?
Dat is echt waar Coen, je ziet het bij elke OB waar je digitaal naar het boek vraagt.