Voorspel van een afscheid

‘Overleden schrijvers zijn bij ons nooit echt dood,’ schrijft Maurits Chabot in zijn hoofdstukje ‘Lieve Chaos’ in Gezinsverpakking, het Boekenweekgeschenk dat dit jaar door de hele familie Chabot is geschreven: vader Bart Chabot, moeder Yolanda Chabot en hun zonen Sebastiaan, Maurits, Splinter en Storm. Zelfs hond Bril, genoemd naar de overleden schrijversvriend Martin Bril, heeft een hoofdstukje toebedeeld gekregen waarin hij de leden van het gezin kort introduceert en zijn eigen aftakeling onder woorden brengt.

Als je door de façade probeert heen te kijken die we kennen van de vrolijke familieoptredens op televisie en de in veelkleurige pakken gestoken fotoreportages uit de tijdschriften, dan is dit cadeauboek onheilspellender dan je zou verwachten. Ja, er worden herinneringen opgehaald aan vrolijke vakantie-uitstapjes in Zweden waar de leden van de familie allemaal een oranje kostuum in een lingeriewinkel kopen en ook daadwerkelijk aantrekken, tegelijkertijd is er de continue dreiging van de dood. Die dood kondigt zich het eerste aan bij de hond Bril, Splinter beschrijft in zijn bijdrage de laatste dagen van het huisdier, maar dat lijkt een voorafschaduwing te zijn van de dood van de ouders.

Sebastiaan wandelt met zijn vader over begraafplaats Oud Eik en Duinen (waar hij Louis Couperus abusievelijk laat liggen, terwijl de schrijver volgens de laatste berichten toch echt gecremeerd is) waar vader alvast een plekje aan het uitkiezen is. Storm bezoekt het graf van zijn opa van moederskant in Heiloo. Splinter citeert zijn moeder die na de dood van de hond maar aan één ding had kunnen denken: ‘Dat ik de volgende ben die jullie zal verlaten.’ In haar bijdragen ‘Mamastippen’ die als een rode draad door het geschenk heen lopen, schrijft ze in haar laatste stuk dat ze de oude route van de hond niet kan volhouden: ‘Die vaste route lopen lukt mij niet meer, dus blijf ik thuis.’

Je kunt Gezinsverpakking lezen als een oefening in afscheid nemen en daar zit de beklemming en ook wel de kracht van dit Boekenweekgeschenk. Maurits beschrijft in zijn stuk het huis waar de familie Chabot woont: naar binnen gericht, de buitenwereld achter gordijnen. Als Maurits een vriendinnetje naar zijn slaapkamer meeneemt dan moet ze met een blinddoek om door het huis. Ze mag blijkbaar de gezinsorde en gezinschaos niet observeren. Ze is de eerste en laatste geliefde die binnen mocht komen. Dat de hele familie, ook nu de volwassen zonen elders wonen, nog elk jaar met elkaar drie weken op vakantie gaan, zegt iets over die band die ze in stand houden. Storm bereidt zich in zijn bijdrage ‘Handvast’ al voor op het naderende afscheid als hij zijn vader en moeder, hand in hand, achter zich laat, de hoek om slaat en met zijn vriendin de toekomst tegemoet loopt. Hand in hand natuurlijk.

Je kunt waarschijnlijk van alles inbrengen tegen dit Boekenweekgeschenk, maar het is bovenal een integer werk van een familie die zich alvast schrap zet tegen de dood.

Coen Peppelenbos

De Chabotten – Gezinsverpakking. CPNB, Amsterdam. 96 blz. Van 16 tot en met 24 maart 2024 krijg je Gezinsverpakking cadeau van je boekhandel bij aankoop van boeken ter waarde van minimaal € 15.