Liefde is: clichés nuanceren 

I love USA. Het is gissen of Thomas De Graeve na de voorbije weken en maanden nog even trouw en standvastig achter de titel van zijn Amerika-boek staat, maar het vuur waarmee de VRT-journalist in I love USA zijn passie voor de Verenigde Staten predikt, doet geloven van wel. In het boek legt De Graeve een aantal clichés over Amerika en de Amerikanen onder de loep en oordeelt hij of die platgetrapte gemeenplaatsen waar zijn en waar ze vandaan komen. Hij doet dat met een frisse dosis enthousiasme, maar soms bekijkt hij de zaken door een wel erg roze bril, of beter gezegd een stars and stripes-feestbril.

U kent ze wel, de clichés over Amerika. Amerikanen zijn wapengek, extreem conservatief en religieus. Ze zijn daarnaast ook obees, cultuurloos, oppervlakkig en uiterst chauvinistisch. In I love USA legt Thomas De Graeve zeven van die clichés onder een vergrootglas. Zijn al die clichés terecht of niet? Hij wordt bijgestaan door een panel van negen doorsnee Amerikanen die over elk cliché hun zegje mogen doen en een “wederwoord” krijgen.

De Graeve is zeker niet blind voor de tekortkomingen van de VS, maar als Amerikaliefhebber heeft hij wel een soort ingebouwde reflex om het land, zijn inwoners… en zijn hamburgers te verdedigen. Op die manier krijg je toch de indruk dat de scheidsrechter niet helemaal onpartijdig is.

Wanneer De Graeve schrijft dat hij de VS ‘qua natuur misschien wel het mooiste op aarde’ vindt, dan laat je dat als lezer nog zonder veel weerstand passeren als een puur persoonlijke mening, een mening waar je het ook niet noodzakelijk mee eens hoeft te zijn. Maar wanneer hij stelt dat ‘Amerikanen het meer moeten ontgelden dan anderen’, dan gaan er wellicht wat meer wenkbrauwen aan het fronsen.

Dat is ook zo in het hoofdstuk over de Amerikaanse eetcultuur. De Graeve is terecht scherp voor de desastreuze gevolgen van de alomtegenwoordigheid van fastfood en ultrabewerkt voedsel op de volksgezondheid van de Amerikanen. Ruim vier op de tien volwassen Amerikanen is obees en de impact van de ongezonde eetcultuur is even funest als catastrofaal. Dat hij die pijnlijke kant van de Amerikaanse eetcultuur nuanceert door ook te wijzen op de diversiteit van de Amerikaanse keuken en op de snelheid, het comfort en de rijke keuze in de horeca is nog ergens begrijpelijk. Maar De Graeve zegt tegelijk ook dat de Amerikaanse keuken volgens hem de beste is ter wereld. Nou, over dat soort zaken wordt ook al eens een onderzoek gedaan of een enquête georganiseerd. Meestal staat de VS niet eens in de top vijf.

Door de zwierigheid waarmee De Graeve je meesleurt in zijn enthousiasme vergeef je hem een en ander. Zeker omdat het boek ook doorspekt is met een berg aan historische feiten en interessante weetjes. Dat gaat van de geboorte van de hip-hop, tot de oorsprong van het fooien geven en de opvallende historiek van het veelbesproken tweede amendement in de Amerikaanse grondwet over het recht op wapendracht.

De Graeve schreef zijn boek voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen van november 2024. Daardoor zijn een aantal passages, zeker die over race voor het presidentschap, ingehaald door de actualiteit. Maar met sommige voorgevoelens of voorspellingen is De Graeve bijzonder dicht in de buurt van de waarheid beland. Zo schrijft hij naar het einde toe: ‘Met een mogelijke nieuwe termijn van Donald Trump in het vooruitzicht kan het zijn dat Amerika na tachtig jaar helemaal opnieuw in een isolationistische houding komt’.

Maarten De Rijk

Thomas De Graeve – I love USA. Borgerhoff & Lamberigts, Gent. 216 blz. € 24,99.