Dromen onder begeleiding

Het is niet de belangrijkste reden om een boek goed te vinden, maar De bandagist van Marente de Moor is ingenieus vormgegeven, met een extra lange binnenflap die om de pagina’s is gevouwen zodat het lijkt of de roman zelf ingezwachteld is. Dat past goed bij deze roman, want Joost is na een afgebroken studie aan het conservatorium bandagist geworden en legt bij oudere mensen verbanden aan. Hij waarschuwt dat zijn verhaal zo af en toe wat onsmakelijk wordt. ‘Ik zal u vertellen over fibrose en necrose, over de verdroging en verrotting van de extremiteiten van het menselijk lichaam.’

En net als je denkt dat je een realistische roman krijgt vol stank en tenen die spontaan afbreken, slaat De Moor toch een andere weg in. Zij schetst een scherp contrast tussen de oudere generatie, de boomers die de banen en kasten van huizen in de schoot geworpen kregen, en de jongere generatie waartoe Joost behoort. Joost is net als veel van zijn leeftijdgenoten wanhopig op zoek naar een eigen woonplek. Nadat hij uit zijn studentenkamer is gezet, waar hij al lang geen recht meer op had, wordt dat probleem zelfs acuut. Daarnaast lijken die ouderen in een soort geheimtaal met elkaar in verbinding te staan en Joost weet waardoor dat komt: ze lezen boeken!

De bandagist krijgt een andere wending als Joost in het enorme pand van de excentrieke mevrouw Swarowski, een van zijn cliënten, een ingang vindt die leidt tot een compleet ander gedeelte van het huis. Joost en zijn vriendin Umay trekken heimelijk in dat onbewoonde gedeelte. Er is geen bereik voor hun mobieltjes, maar er zijn boeken genoeg en ze beginnen te lezen of zoals Joost zegt te ‘dromen onder begeleiding’. Maar, al lezen ze hetzelfde, ze worden toch andere mensen. Joost wordt cynischer dankzij Céline en Umay sentimenteler dankzij de romans uit het victoriaanse tijdperk. Het lezen legt een bom onder de relatie.

Je kunt De bandagist interpreteren als een roman die de kloof tussen generaties blootlegt, maar je kunt er ook een pleidooi voor de literatuur in zien. Dankzij boeken worden er nieuwe werelden ontsloten, krijgt een huis een dubbele laag die je eerder niet vermoedde. En dan hebben we het zeker niet over boeken met waargebeurde verhalen. Met mensen die dat soort boeken lezen, heeft De Moor niet veel op; ‘die willen niet te ver worden weggevoerd van vertrouwde grond, die bladeren vooruit naar herkenning’. De bandagist is een krachtig pleidooi voor de fantasie.

Coen Peppelenbos

Marente de Moor – De bandagist. Prometheus, Amsterdam. 304 blz. € 24,99.

Lees ook de recensie van André Keikes over dit boek hier.

Deze recensie verscheen in een iets kortere versie eerder in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 23 april 2025.