Prachtige debuutroman over de intense liefde van een dorpsjongen

Sommige boeken zijn zo mooi dat ik niet veel meer wil zeggen dan: lees dit boek, allemaal, en ervaar het zelf. Maar dat doet geen recht aan het werk van de auteur en vertaler in dit geval. En misschien heeft een lezer ook nog wel iets meer nodig ter overtuiging. Dus lees Hemel, open u, de debuutroman van bekroond dichter Seán Hewitt, in de vertaling van Erwin Mortier (zelf ook een bekroond schrijver) om de volgende redenen.

Dit boek is enerzijds een klassieke coming of age met kalverliefde, maar de setting van de verliefde hoofdpersoon is een interessante variatie op bekende thema’s. James is zestien jaar en woont in een Iers dorp. Hij heeft zijn omgeving verteld dat hij homo is, wat zijn al bestaande sociale isolement nog iets vergroot. Voor zijn ouders lijkt zijn homoseksualiteit niet echt een probleem te zijn, ze vinden het zorgwekkender dat hij geen vrienden heeft en niet graag met de bekende (masculiene) sociale activiteiten meedoet. Verder zijn zij vooral bezig met de zorg voor een steeds zieker wordend jong broertje. Ze zijn maar wat blij als James een bijbaan heeft – meerijden met de melkboer, en als hij een vriend vindt in een jongen die tijdelijk in het dorp komt wonen. Die vriendschap ontwikkelt zich snel tot een hevige verliefdheid die niet echt beantwoord wordt, maar ook niet afgewezen. De hoofdpersoon gaat als volwassene een keer terug naar het dorp en blikt terug.

Het verhaal heeft een fraaie stijl. Kalme, meanderende zinnen en toch zo intens. Er gebeurt weinig, maar alles wordt met de intensiteit beschreven die James’ liefde kenmerkt. Hij verwijst ook eenmaal naar The Return of the Native, een roman van Thomas Hardy die zich ook op het platteland afspeelt en een vergelijkbare romantische stijl heeft (naast veel meer dialogen en verwikkelingen in de plot). Gedetailleerde beschrijvingen wekken niet alleen personages tot leven, maar ook het gevoel dat zij bij de hoofdpersoon oproepen. Soms worden de liefde en het gevoel zelf beschreven op een manier die je andere auteurs niet zou vergeven (show, don’t tell), maar je voelt mee doordat deze passages een afwisseling vormen met alles wat de lezer wel getoond wordt. Het is verfrissend hoe er intens over seksuele verlangens wordt geschreven, zonder dat het ooit plat wordt. De liefde van James zit in hoe hij naar Luke kijkt, vanaf de eerste keer dat hij hem ziet:

Hij sloot zijn ogen tegen het zonlicht, zijn blonde wimpers zacht en gekruld, en bracht zijn sigaret weer naar zijn lippen, wat bijna als een provocatie aanvoelde. De stilte bleef maar duren. Ik besefte dat ik naar hem staarde, maar ik kon het niet helpen. Hij had hoge jukbeenderen en een vaag spoor van sproeten over de brug van zijn neus, maar zijn mondhoeken vertoonden een kromming die een soort van arrogantie of minachting suggereerde.

De prachtige vertaling van Erwin Mortier doet volledig recht aan deze roman. Je gunt elke auteur zo’n vertaler. Hij meandert als in het origineel en durft eigen keuzes te maken in het vinden van Nederlandse woorden die net zo onderscheidend zijn als Hewitts beeldende woordgebruik. Soms is dat een Vlaamse keuze (ligzetel, occasioneel), maar ik kan me zo voorstellen dat de oorspronkelijke roman Ierse woorden bevat die ook minder gebruikelijk zijn in Brits-Engelse romans. Belangrijker is dat het passend is in het geheel, dat de stijl consequent is. En dat is zo, het is consequent beeldend en betoverend mooi geschreven.

Ik wist dat Thornmere niet zoals andere plekken was – de steden die ik op televisie zag, met hun rijzende en dalende straten en gebouwen, of de stadjes in de omtrek, tot ruïnes vervallen nadat de fabrieken sloten. Het was alsof de tijd ons maar één keer een bezoek had gebracht, begin negentiende eeuw. Als een of andere bedrijvige vogel had hij zichzelf hier even onledig gehouden, waarna hij was uitgevlogen. In zijn kielzog, op weg naar boeiender plekken, had hij de witte cottages achtergelaten in een knus nest van kanalen en jaagpaden.

De Amerikaanse editie van Heaven, Open richt zich met handlettering en veel roze op de cover op een jonger publiek dan de Nederlandse versie, viel mij op. Voor beide keuzes valt iets te zeggen, maar met een Young Adult-cover had ik het boek misschien minder snel opgepakt. Hemel, open u is een aanrader voor jong en oud.

Michelle van Dijk

Seán Hewitt – Hemel, open u. Vertaald door Erwin Mortier. De Arbeiderspers, Amsterdam. 256 blz. € 23,99.