Recensie: Jelle Brandt Corstius – Arctisch dagboek
Stond parallelle Jelle hier maar!
Het Boekenweekessay is nu al een paar jaar het wormvormig aanhangsel van de Boekenweek. Bijna alle aandacht gaat naar de schrijver van het Boekenweekgeschenk en daarnaast verschijnt er nog een boekje dat je voor een klein bedrag kunt kopen. Niemand weet precies waartoe het dient. Het gaat over het thema van de Boekenweek, maar een essay is het al jaren niet meer te noemen.
Gaven ze in het begin de opdracht nog wel eens aan een echte essayist, de laatste tijd gaat de eer naar tv-persoonlijkheden, zoals Paul Witteman. Het fijne is dan weer dat we het absolute dieptepunt, Verder alles goed van Nico Dijkshoorn, al hebben gehad. Veel slechter dan dat kon het niet worden, alhoewel je nooit moet uitsluiten dat de CPNB volgend jaar de essayist Carice van Houten de opdracht verleent.
We hebben hebben het malle boekje van Christine Otten en Erik Kessels langs zien komen, vorig jaar stapte Nelleke Noordervliet in de teletijdmachine om met allerlei beroemdheden door Nederland te wandelen. Met een essay had het allemaal niets van doen. Ook Arctisch dagboek van Jelle Brandt Corstius dat dit jaar voor essay moet doorgaan, past in de serie mislukkingen. In de vorm van een dagboek (‘Lief dagboek’) vertelt Brandt Corstius over een verblijf aan een passagiersschip. In ruil voor drie lezingen mag hij mee.
Het levert makkelijk leesvoer op, met veel humor ten koste van de bejaarden die het schip bevolken: het gaat over het zoutloze eten en de tol van de roem. Je hebt namelijk de gewone Jelle Brandt Corstius en je hebt een ‘parallelle Jelle’, dat is de reislustige en sociale man die wij kennen van tv. Dat is ook de man die door de horde bejaarden continu wordt aangesproken op van alles en nog wat.
Amusant, voor een glossy krantenbijlage die enkele pagina’s over heeft. Maar een Boekenweekessay? Je verwacht iets meer dan grappen en grollen en clichés: ‘Bij reizen gaat het niet om de eindbestemming, maar om de weg ernaartoe.’
Brandt Corstius beschrijft de zeereis, maar hij is niet geïnteresseerd in de reizigers, hij is alleen geïnteresseerd in Jelle Brandt Corstius. Dat is erg jammer, want Brandt Corstius heeft veel kennis van zaken van de gebieden waar hij gewoond en gewerkt heeft, hij kan daarover boeiend schrijven en vertellen. In plaats daarvan hebben we een narcistisch boek, terwijl de schrijver bewezen heeft dat hij meer kan. Arctisch dagboek vormt gezien de verwachting die je hebt dan ook een teleurstelling.
Coen Peppelenbos
Jelle Brandt Corstius – Arctisch dagboek. CPNB, Amsterdam, 64 blz. € 2,50.
Wat kan iemand in een recensie toch totaal anders uitpakken dan je op grond van je eigen leerervaring zou verwachten. Arctisch dagboek is zo\’n leuk humoristisch verslag( bijna het moeilijkste genre wat er is) van een cruise waarbij de schrijver even inzage geeft in de conflicterende kanten van zijn persoonlijkheid.Een essay is niets meer dan een beschouwende prozatekst over ontwikkelingen, problemen of verschijnselen, zoals het woord essay al zegt, een proeve of probeersel, de andere betekenis van essay, de meer literaire, die CP kennelijk bedoelt, is dus niet de enige vorm van essay schrijven. De zure kritische noot die Coen Peppelenbos kraakt, gooi ik ver van mij over de schutting.
Als mensen het niet eens zijn met een recensie, dan is de recensie altijd zuur. Daaraan herken je de slechte manier van argumenteren.
Wel, ik ben het eens met de recensie van Coen Peppelenbos – een van de weinige die niet positief zijn overigens en het boekje heeft goed verkocht, dus Jelle Brandt Corstius mag niet klagen. Wat ik overigens mis in dit \’essay\’, Lucie, is juist het beschouwen van \’ontwikkelingen, problemen of verschijnselen\’. Al is dat niet het enige wat ik miste, maar vooruit. Zelfs binnen jouw definitie kan ik er weinig van maken.