Vader en zoon op mannenjacht

Wie het een korte samenvatting zou lezen van De betovering zou al snel denken dat hij te maken heeft met een aflevering van een soapserie. Een aflevering die Joop van den Ende bij gebrek aan geloofwaardigheid meteen terzijde zou schuiven. Robin, een architect en al ver in de veertig, wordt verliefd op Justin. Justin verlaat zijn vriend Alex. Als Alex een jaar later bij het nieuwe paar een weekendje verblijft, wordt hij weer verliefd op Danny, de zoon van Robin, het product van een mislukt huwelijk.

De uitgever prijst de nieuwste roman van de Engelse schrijver Hollinghurst aan als een zedenkomedie. Het boek is echter meer dan dat. Natuurlijk is er een mooi contrast tussen het landelijke leven van Robin en Justin met het jachtige, op snelle seks gerichte leven van Danny. Als Danny zijn verjaardagsfeest viert in het huis van zijn vader komen al zijn extravagante vrienden uit de stad, hoerend en snoerend, de neus vol cocaïne en de maag vol xtc, naar het rustige dorp. Dat levert inderdaad een aantal komische scènes op. Zo beschrijft Hollinghurst gasten ‘die de tuin verkenden alsof ze er voor het eerst een zagen’.

Ondanks dit soort komische onderdelen heeft het boek vooral een melancholische ondertoon. Alex is daarbij de tragische figuur. Eerst wordt hij door zijn vriend in de steek gelaten en moet hij toezien hoe Robin het vanzelfsprekende recht van de geliefde heeft overgenomen om Justin aan te raken, te verzorgen en lief te hebben. Allerlei achteloze details in het huis van Robin en Justin benadrukken het feit dat Alex zijn vriend echt kwijt is. Danny lijkt dan de reddende engel te zijn. De twintigjarige bezorgt Alex een tweede jeugd, introduceert hem in de housescene en leert hem hoe je een xtc-pil moet gebruiken.

Die betoverende jonge man lijkt in het werk van Hollinghurst een constante. In zijn vorige roman De herdersster bracht een adolescent ook al het hoofd van een oudere man op hol. Na het aanvankelijke geluk, volgt altijd de teleurstelling. Alex, die zijn eerste geliefde kwijt raakte aan de vader van Danny, wordt op het einde door de zoon zelf in de steek gelaten. De lezer voelt dat allang aankomen. In terloopse opmerkingen en toevallige gebaren heeft de lezer al een voorsprong genomen op de afloop van de liefdesgeschiedenis. De lezer heeft een kennisvoorsprong en dat geeft het ietwat wrange gevoel in de maag wanneer je leest dat een hoofdpersoon, onwetend nog, iets onplezierigs te wachten staat. Hollinghurst buit die techniek ten volle uit.

Voor een soap is De betovering te subtiel. De karakters in het boek zijn allemaal goed uitgewerkt. Voor een zedenkomedie is het boek te ernstig: je voelt teveel compassie met de hoofdpersonen om ze tot types uit het rijke homoleven te reduceren. De betovering is gewoon een goede eigentijdse psychologische roman.

Coen Peppelenbos

Alan Hollinghurst – De betovering. Vertaald door Rob van der Veer. Atlas, Amsterdam, 320 blz.

Deze recensie verscheen eerder in de Leeuwarder Courant op 2 oktober 1999.